VIP Chuyên sâu: Vàng soán ngôi Euro: Nguy cơ khủng hoảng tiền tệ đang đến gần?

(GVNET) Vàng chính thức vượt euro, trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai toàn cầu

Theo báo cáo mới nhất từ Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) công bố hôm thứ Tư, vàng đã chính thức vượt qua đồng euro để trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai được các ngân hàng trung ương nắm giữ, chỉ đứng sau đồng USD. Đây là lần đầu tiên kể từ thời kỳ tiêu chuẩn vàng, tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương đạt mức 20%, so với 16% của euro.

Giá vàng thực vượt đỉnh lịch sử, dự trữ tăng lên mức kỷ lục

Báo cáo của nhóm kinh tế trưởng ECB – dẫn đầu bởi ông Maurizio Michael Habib – nêu rõ giá vàng điều chỉnh theo lạm phát trong năm 2024 đã vượt qua mức đỉnh thiết lập trong cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1979. Cùng lúc đó, lượng vàng dự trữ của các ngân hàng trung ương cũng đạt gần mức đỉnh của thời kỳ Bretton Woods, mặc dù tỷ lệ này vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng cung vàng toàn cầu.

Sự tăng vọt này đã đưa vàng trở thành tài sản dự trữ toàn cầu lớn thứ hai tính theo giá thị trường, chỉ sau đồng đô la Mỹ.

Nhu cầu vàng từ ngân hàng trung ương đạt kỷ lục, vượt 20% tổng cầu toàn cầu

Trong năm 2024, nhu cầu mua vàng từ các ngân hàng trung ương chiếm hơn 20% tổng cầu vàng toàn cầu – cao gấp đôi mức trung bình khoảng 10% trong thập kỷ 2010. Đây là mức cao kỷ lục, được thúc đẩy mạnh mẽ sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine năm 2022.

Dù vậy, nhu cầu từ tiêu dùng trang sức và đầu tư vẫn chiếm tới 70% tổng cầu, với xu hướng giảm tại Trung Quốc được bù đắp bởi sự gia tăng mạnh mẽ từ các nhà đầu tư.

Vì sao các ngân hàng trung ương ồ ạt tích trữ vàng?

Khảo sát gần 60 ngân hàng trung ương do Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) thực hiện từ tháng 2 đến tháng 4 năm 2024 cho thấy ba lý do chính khiến vàng được ưa chuộng:

1. Là tài sản lưu trữ giá trị dài hạn và phòng ngừa lạm phát.
2. Hoạt động tốt trong các thời kỳ khủng hoảng.
3. Là công cụ đa dạng hóa danh mục hiệu quả.

Ngoài ra, các yếu tố như rủi ro vỡ nợ, bất ổn chính trị và địa chính trị, cũng như mối lo ngại về các lệnh trừng phạt tài chính, khiến nhiều ngân hàng trung ương – đặc biệt ở các nền kinh tế đang phát triển – gia tăng tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối.

Đáng chú ý, các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Trung Quốc dẫn đầu làn sóng mua vàng, với tổng cộng hơn 600 tấn được tích lũy kể từ cuối năm 2021.

Địa chính trị trở thành nhân tố then chốt chi phối giá vàng

Báo cáo của ECB còn chỉ ra rằng từ năm 2008 đến đầu 2022, giá vàng thường biến động ngược chiều với lợi suất thực, phản ánh vai trò phòng vệ trước lãi suất thấp và lạm phát cao. Tuy nhiên, xu hướng này đã thay đổi sau cuộc chiến Ukraine, cho thấy các yếu tố địa chính trị đang có ảnh hưởng mạnh hơn đến giá vàng.

Đáng lưu ý, trong số 10 lần tăng tỷ trọng vàng trong dự trữ lớn nhất kể từ năm 1999, có tới 5 lần xảy ra ở các quốc gia phải đối mặt với trừng phạt tài chính trong cùng năm hoặc năm liền kề.

Nguồn cung vàng có thể phản ứng linh hoạt – nhưng không dễ dàng

ECB nhận định rằng khả năng vàng giữ được vị thế hiện tại sẽ phụ thuộc nhiều vào sự đáp ứng của nguồn cung toàn cầu. Trong quá khứ, thị trường vàng đã phản ứng linh hoạt với cầu tăng bằng cách gia tăng sản lượng khai thác và tái chế. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nguồn cung có thể sẽ chậm hơn so với tốc độ mua vào mạnh mẽ của các ngân hàng trung ương hiện nay.

KẾT LUẬN: Vàng – biểu tượng an toàn giữa thế giới bất ổn

Sự vượt mặt của vàng so với euro trong hệ thống dự trữ toàn cầu là minh chứng rõ ràng cho xu hướng chuyển dịch sang tài sản an toàn, trong bối cảnh thế giới đối mặt với bất ổn địa chính trị, lạm phát cao và những thay đổi trong trật tự tiền tệ toàn cầu.

Với vai trò là “phòng tuyến cuối cùng” chống lại rủi ro hệ thống, vàng không chỉ là công cụ đầu tư truyền thống mà đang ngày càng trở thành “vũ khí chiến lược” trong tay các ngân hàng trung ương. Nếu xu hướng tích trữ này tiếp tục, thị trường vàng sẽ bước vào một kỷ nguyên mới – nơi giá cả, nguồn cung và ảnh hưởng chính trị đan xen chặt chẽ hơn bao giờ hết.

---