VIP Chuyên sâu: Thị trường dậy sóng: Vàng đủ tiêu chuẩn HQLA, tại sao Basel vẫn chưa công nhận?

(GVNET) Vàng đạt hiệu suất ngang trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm, xứng đáng được công nhận là Tài sản Thanh khoản Chất lượng cao (HQLA)

Trong bối cảnh bất ổn kinh tế và địa chính trị gia tăng, nhu cầu đầu tư vào vàng đang được thổi bùng trở lại. Theo báo cáo mới nhất từ Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council – WGC), vàng đang thể hiện những đặc điểm vượt trội khiến nó xứng đáng được xếp vào nhóm tài sản thanh khoản chất lượng cao (HQLA) – điều mà hiện tại chưa được Basel III công nhận đầy đủ.

Vàng: Tài sản an toàn nhưng chưa được nhìn nhận đúng mức

Theo quy định Basel III, vàng được công nhận là tài sản cấp 1 (Tier-1) khi được giữ tại kho của ngân hàng, tương đương với tiền mặt. Tuy nhiên, vàng không được xếp vào nhóm HQLA – một phân loại quan trọng quyết định khả năng thanh khoản trong các tiêu chuẩn ổn định tài chính toàn cầu. Điều này khiến vàng, đặc biệt là vàng chưa phân bổ (unallocated gold), chịu các yêu cầu vốn khắt khe như hệ số tài trợ ổn định 85% và không được tính vào nguồn tài trợ ổn định sẵn có (0%).

WGC đang kêu gọi Ủy ban Giám sát Ngân hàng Basel (BCBS) xem xét lại phân loại này, dựa trên dữ liệu và biến động thị trường trong 6 tháng qua.

Hiệu suất và thanh khoản: Vàng không hề kém cạnh trái phiếu Mỹ

Báo cáo của WGC cho thấy, vàng có mức độ biến động hàng ngày trung bình là 0,027%, tương đương với trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm (0,028%) và chỉ nhỉnh hơn một chút so với kỳ hạn 10 năm (0,016%).

Về mức chênh lệch giá mua – bán (bid-ask spread), vàng duy trì ở mức khoảng 2,2 điểm cơ bản – thấp hơn trái phiếu 30 năm (3,3 điểm) và gần sát với trái phiếu 10 năm (1,8 điểm). Đây là dấu hiệu cho thấy thị trường vàng hoạt động trơn tru và có chiều sâu, kể cả trong những giai đoạn biến động cao.

Đặc biệt, thanh khoản thị trường vàng cũng rất đáng chú ý. Trong giai đoạn từ tháng 11/2024 đến tháng 4/2025, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày của thị trường vàng OTC LBMA đạt 145 tỷ USD – cao hơn cả mức 143 tỷ USD của trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 7-10 năm và vượt xa trái phiếu kỳ hạn trên 20 năm (72 tỷ USD).

Vàng – Tài sản phòng hộ cuối cùng?

Giữa lúc lạm phát tăng cao và nợ công toàn cầu leo thang, trái phiếu đang dần mất sức hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư. Trong khi đó, vàng – không chịu rủi ro tín dụng, được công nhận trên toàn cầu, và có khả năng chuyển đổi cao – đang nổi lên như tài sản phòng hộ cuối cùng.

Tuy nhiên, một báo cáo gần đây của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) lại cảnh báo rằng nhu cầu đầu tư vào vàng có thể làm tăng rủi ro tài chính nếu xảy ra các biến động cực đoan. Tuy vậy, nhiều chuyên gia phản biện rằng lập luận của ECB chưa phản ánh đúng bản chất thị trường vàng – vốn vẫn ổn định và có thanh khoản cao ngay cả khi thị trường tài chính toàn cầu biến động mạnh.

Kết luận: Đã đến lúc vàng được công nhận là HQLA

Với các dữ liệu thực tế chứng minh mức độ thanh khoản, độ ổn định và vai trò ngày càng quan trọng trong danh mục đầu tư toàn cầu, WGC cho rằng đã đến lúc Basel nên cập nhật lại quan điểm đối với vàng. Việc công nhận vàng là tài sản thanh khoản chất lượng cao (HQLA) không chỉ phản ánh đúng vai trò thực tế của kim loại quý này mà còn góp phần tăng cường tính ổn định cho hệ thống tài chính toàn cầu.

---