(GVNET) Thế giới dường như đang ngày càng tiến tới một tương lai đa cực khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga đã đẩy nhanh xu hướng phi đô la hóa. Theo một nhóm nghiên cứu, trật tự thế giới có thể sớm chứng kiến sự thay đổi lớn khi các nước BRICS cân nhắc sử dụng ‘petroyuan’ cho các giao dịch dầu mỏ.
Herbert Poenisch, Chuyên gia nghiên cứu cấp cao tại Đại học Chiết Giang và cựu Chuyên gia kinh tế cao cấp tại Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, viết:
Không giống như hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Johannesburg năm 2023, từng bị các nhà quan sát phương Tây coi là không có mối đe dọa thực sự nào đối với đồng đô la, hội nghị thượng đỉnh vào tháng 10 tại Kazan, Nga, được thiết lập để mang tính đột phá vì hai lý do.
Lý do đầu tiên được Poenisch nêu ra là sự mở rộng của các thành viên BRICS kể từ hội nghị thượng đỉnh gần đây nhất. Ông lưu ý:
BRICS – bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi – đã được mở rộng thêm năm thành viên mới quan trọng: Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Iran, Ai Cập và Ethiopia. Ả-rập Xê-út, nhà cung cấp xăng dầu chính của thế giới, cũng đã tham gia Dự án mBridge, thỏa thuận tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS). Quốc gia này đã đưa ra bình luận về việc cân nhắc các giải pháp thay thế cho hệ thống thanh toán dầu mỏ hiện tại bằng đô la và sẵn sàng sử dụng petroyuan để thanh toán dầu mỏ.
Lý do thứ hai là Nga, mà Poenisch cho biết là “tham gia vào cuộc xung đột kinh tế chống lại toàn bộ liên minh phương Tây”. Ông cảnh báo:
Nga sẽ sử dụng hội nghị thượng đỉnh Kazan như một phương tiện để thúc đẩy các thành viên BRICS tham gia nỗ lực này. Nga đang lên kế hoạch tạo ra một mệnh giá mới cho dầu mỏ – petroyuan – hệ thống mBridge của riêng mình để thanh toán dầu mỏ và thậm chí là một loại tiền tệ chung của BRICS để giảm sự phụ thuộc vào đô la.
Về tính khả thi của kế hoạch, Poenisch lưu ý rằng “một loại tiền tệ hoàn chỉnh cần phải thực hiện ba chức năng: mệnh giá, phương tiện thanh toán và lưu trữ giá trị. Bất kỳ thứ gì không đáp ứng được những điều này đều không phải là tiền tệ và petroyuan đang khá khó khăn để đáp ứng các yêu cầu đó. Vấn đề Mệnh giá có thể được thực hiện ngay lập tức; chỉ cần dán nhãn giá bằng nhân dân tệ lên mỗi thùng dầu. Tuy nhiên, việc đạt được phương thức thanh toán phức tạp hơn”.
Ông nhấn mạnh rằng “Thông cáo chung của hội nghị thượng đỉnh Johannesburg đề xuất sử dụng hệ thống tài khoản đại lý lỗi thời để tránh SWIFT do Hoa Kỳ kiểm soát” trước khi lưu ý rằng thiết lập này “gặp rắc rối vì các ngân hàng Trung Quốc tham gia phải đối mặt với sự giám sát ở những nơi khác và do đó có thể phải chịu lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ”. Chuyên gia bình luận:
Các vấn đề cũng đã nảy sinh vì có sự mất cân bằng giữa các nước BRICS sử dụng tiền tệ quốc gia. Ví dụ, có rất nhiều rupee Ấn Độ tại các ngân hàng Nga để thanh toán cho các đơn hàng nhập khẩu dầu của Nga.
Nhưng theo Poenisch, thách thức chính mà đồng petroyuan phải đối mặt là “sẽ phải cung cấp đủ nhân dân tệ cho các nước nhập khẩu dầu lớn như Ấn Độ. Vì họ không có thặng dư tài khoản vãng lai với Trung Quốc nên các nước này không kiếm đủ nhân dân tệ để thanh toán cho các đơn hàng nhập khẩu dầu của họ. Họ phải được cung cấp nhân dân tệ thông qua các kênh khác”.
Đó là nơi mà Dự án mBridge do BIS dẫn đầu có thể trở thành giải pháp khả thi, ông cho biết. Poenisch giải thích:
mBridge là một hệ thống thanh toán hiện đại sử dụng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương để thay thế hệ thống thanh toán tài khoản đại lý lỗi thời. Nó cho phép thanh toán ngay lập tức giữa các ngân hàng trung ương đối tác ở Trung Quốc, Hồng Kông, UAE, Thái Lan và hiện tại là Ả Rập Xê Út. Các giao dịch được thực hiện trên nền tảng này tránh được sự giám sát của những bên ngoài như SWIFT và Hoa Kỳ.
Đề cập đến chức năng thứ ba của tiền tệ – hoạt động như một kho lưu trữ giá trị – Poenisch lưu ý rằng “các quốc gia xuất khẩu dầu sẽ kiếm được một lượng lớn nhân dân tệ”.
Vì lý do này, “Cần phải thiết kế một cơ chế để tái chế những khoản thặng dư này cho các quốc gia đang cần”, ông cho biết.
Trong hệ thống dựa trên đô la, điều này được các ngân hàng toàn cầu quản lý hiệu quả. Bất kỳ khoản thặng dư nào được thêm vào dự trữ ngoại hối của các quốc gia xuất khẩu dầu đều được các ngân hàng nước ngoài thu hút và cho các quốc gia đang cần vay. Ngoại trừ các cuộc khủng hoảng ở Mexico vào đầu những năm 1980, quá trình này diễn ra suôn sẻ, chủ yếu thông qua thị trường eurodollar.
Khi nói đến đồng nhân dân tệ, ông cảnh báo rằng quá trình này “sẽ khó khăn hơn nhiều vì đồng nhân dân tệ thặng dư phải được chi cho hoạt động thương mại với Trung Quốc hoặc được thêm vào dự trữ ngoại hối – hiện được Quỹ Tiền tệ Quốc tế chấp nhận vì đồng nhân dân tệ nằm trong rổ quyền rút vốn đặc biệt”. Poenisch lưu ý:
Các trung gian tài chính BRICS sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ tái chế thặng dư cho các quốc gia đang cần. Điều này sẽ là thử thách vì Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ thị trường nhân dân tệ nước ngoài.
Ông cho biết Trung Quốc sẽ là bên hưởng lợi lớn nhất từ tất cả những điều này, đồng thời nói thêm rằng “Những lợi ích to lớn đang chờ đợi từ vai trò được nâng cao của đồng nhân dân tệ”. Poenisch nhấn mạnh:
Trung Quốc đã xây dựng cơ sở hạ tầng (Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới và Sàn giao dịch dầu khí Thượng Hải) nhưng chưa được phát triển tốt. Trước đây, Trung Quốc đã đề xuất liên kết doanh số bán xăng dầu bằng đồng nhân dân tệ với hợp đồng tương lai vàng nhân dân tệ, nhưng kế hoạch này đã bị hủy bỏ vì Trung Quốc sẽ là nhà cung cấp vàng duy nhất trong một thị trường mỏng.
Ông kết luận:
Những người hưởng lợi chính từ vai trò lớn hơn của đồng nhân dân tệ sẽ là các ngân hàng Trung Quốc, tạo ra lợi nhuận rất cần thiết từ quá trình tái chế. Các trung gian tài chính phương Tây có thể tham gia cùng họ bằng cách kinh doanh chênh lệch giá giữa thị trường dầu mỏ định giá bằng đô la và thị trường dầu mỏ định giá bằng đồng nhân dân tệ. Tuy nhiên, việc đưa đồng nhân dân tệ vào sử dụng sẽ chỉ làm gia tăng sự phân mảnh của hệ thống tài chính toàn cầu.
Giavang.net