Iran đã tiến hành chiến dịch quân sự chưa từng có tiền lệ nhằm vào lãnh thổ Israel, phơi bày cuộc chiến âm thầm đã kéo dài nhiều năm giữa hai nước, cũng như làm gia tăng nguy cơ xung đột rộng lớn hơn bùng nổ ở Trung Đông.
Vụ tấn công bất ngờ nhưng đã được dự đoán trước của Iran vào Israel đặt Trung Đông bên bờ vực cuộc chiến mới (sau chiến sự ở Gaza), đẩy hai nước lún thêm sâu vào vòng xoáy thù hận bất tận.
Trong nhiều thập niên đối đầu gay gắt giữa Israel và Iran, chưa bao giờ có một cuộc tấn công nào của Iran vào lãnh thổ Israel. Vụ tấn công đêm 13, rạng sáng 14/4 đã vượt quá dự đoán của nhiều chuyên gia theo dõi tình hình Trung Đông.
“Iran và Israel đang kéo toàn bộ khu vực vào tình huống chưa từng có tiền lệ. Đây là giai đoạn vô cùng nguy hiểm và những hậu quả tiềm tàng đều là thảm họa”, ông Ali Vaez, giám đốc chương trình nghiên cứu Iran của Tổ chức Nhóm Khủng hoảng quốc tế (ICG), nêu bình luận.
Nhưng cũng theo giới quan sát, Israel cùng Mỹ và một số đồng minh rõ ràng đã biết được việc Iran sẽ tấn công trực tiếp vào Israel bằng tên lửa và máy bay không người lái (drone).
Dù không có quan chức nào trực tiếp nói ra, ai cũng hiểu khoảng cách hơn 1.500km giữa Israel và Iran theo đường chim bay đã góp phần giúp Tel Aviv có thêm thời gian bảo vệ an toàn lãnh thổ của mình.
Gần như ngay sau khi drone và tên lửa Iran rời bệ phóng để hướng thẳng về Israel, nước này cùng đồng minh đã có sự báo động và tuyên bố sẵn sàng bắn hạ các vật thể đang bay đến.
Cựu thủ tướng Israel Ehud Barak nhận xét với Đài CNN rằng Israel đã thắng vòng này nhưng Thủ tướng đương nhiệm của Israel, ông Benjamin Netanyahu, phải suy nghĩ trước bất kỳ hành động nào tiếp theo.
Ông Ehud Barak đồng thời cảnh báo việc Israel vẫn đang bị mắc kẹt với cuộc chiến tại Dải Gaza, các con tin vẫn bị giam giữ và biên giới Lebanon – Israel còn đầy bất ổn.
Bà Sima Shine, cựu quan chức cấp cao cơ quan tình báo Mossad của Israel, nhận xét Iran có thể đã cân nhắc việc Israel có hệ thống phòng thủ đa tầng rất mạnh và chủ ý tấn công vào những mục tiêu quân sự, ít thương vong như những gì nước này đã tuyên bố.
Nhưng nếu Iran đang hy vọng vào một phản ứng im lặng của Israel, Tehran có lẽ đang mắc sai lầm. “Tôi không nghĩ Israel sẽ không làm gì sau vụ này”, bà Shine nói với Reuters.
Trong một cuộc họp báo trên truyền hình, người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel Daniel Hagari coi hành động của Iran là “rất nghiêm trọng” và nói rằng chúng “đẩy khu vực đến tình trạng leo thang”.
Sau khi tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc ngày 14/4 thông báo cuộc tấn công nhằm vào Israel “có thể được coi là đã kết thúc”. Tuy nhiên, nếu chính quyền Israel phạm một sai lầm khác, phản ứng của Iran sẽ nghiêm khắc hơn nhiều. Đây là cuộc xung đột giữa Iran và chế độ Israel mà Mỹ cần phải tránh xa”.
Những lo ngại đó đã gia tăng kể từ khi cuộc tấn công được cho là của Israel vào ngày 1/4 đã san phẳng tòa nhà lãnh sự của Iran ở Damascus. Vụ tấn công đã giết chết 7 quan chức Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo – gồm cả hai tướng chỉ huy hàng đầu.
Trong khi đó, Israel không xác nhận hay phủ nhận trách nhiệm. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuyên bố Israel tấn công “kẻ thù của họ trên khắp Trung Đông”, hai ngày sau cuộc tấn công lãnh sự quán hôm 1/4.
Nếu Israel quyết định đáp trả trực diện Iran như lời đe dọa của giới chức nước này, Trung Đông có nguy cơ bước vào vòng xoáy căng thẳng mới, ảnh hưởng đến cả thế giới.
Các lực lượng được Iran hậu thuẫn tại khu vực như Houthi tại Yemen, Hezbollah ở Lebanon hay Hamas tại Dải Gaza gần như chắc chắn sẽ phản ứng nếu kịch bản này xảy ra. Khu vực Biển Đỏ, nơi có nhiều tuyến hàng hải huyết mạch giữa châu Âu và châu Á, có khả năng sẽ bước vào cuộc khủng hoảng mới.
Tổng hợp