Bạch hầu và viêm họng, viêm amidan đều có thể gây sốt, xuất hiện giả mạc ở trong miệng. Tuy nhiên, nếu để ý chúng ta vẫn có thể nhận diện căn bệnh truyền nhiễm này thông qua các triệu chứng điển hình.
Thời gian vừa qua, Việt Nam đã xuất hiện một số dịch bạch hầu, tập trung ở khu vực Tây Nguyên và khu vực phía nam. Cụ thể, trong tháng 6, chúng ta đã ghi nhận 4 trường hợp mắc bệnh bạch hầu tại xã Đăk Sor, huyện Krông Nô và 8 trường hợp mắc tại xã Quảng Hòa và xã Đắk R’măng, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông.
Trong đó có 1 bệnh nhi 9 tuổi đã tử vong do biến chứng và 1 bệnh nhi khác được Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên tiếp nhận đang trong tình trạng nguy kịch, được mở khí quản, đặt máy tạo nhịp.
Bạch hầu không lây lan mạnh như Covid-19 nhưng lại có tỉ lệ tử vong cao.
Trên thực tế, theo đánh giá của ThS.BS Trần Duy Hưng, Trưởng khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh bạch hầu điều trị không quá khó nếu được phát hiện sớm và xử lý kịp thời, đúng phác đồ, đúng thuốc.
ThS.BS Trần Duy Hưng cũng cho biết thêm rằng, điều kiện khí hậu ít tác động đến bệnh bạch hầu, nguy cơ mắc vi khuẩn bạch hầu ở cả nam và nữ là như nhau. Bệnh hay gặp ở tuổi thiếu nhi, đặc biệt là trẻ từ 1-7 tuổi. Tuy nhiên, người lớn vẫn có thể mắc bệnh.
Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, ghi nhận tỷ lệ tiêm chủng bạch hầu ở một số khu vực tại Tây Nguyên chỉ 48-52%, là nguyên nhân khiến dịch xuất hiện.
Đánh giá này của Cục Y tế Dự phòng sáng 26/6 trùng với nhận định của nhiều chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và dịch tễ.
Bác sĩ Trần Duy Hưng, Trưởng khoa Nhiễm khuẩn Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết nhiều năm nay bệnh bạch hầu vắng bóng ở khu vực miền Bắc, khi vaccine phối hợp phòng bệnh được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, Tuy nhiên, bệnh chưa được loại trừ tại Việt Nam. Thỉnh thoảng hàng năm bệnh vẫn xuất hiện ở khu vực vùng xa, các tỉnh Tây Nguyên. Hầu hết bệnh nhân chưa tiêm hoặc tiêm vaccine không đầy đủ.
Giả thuyết về nguyên nhân bùng phát dịch bạch hầu ở Đăk Nông, bác sĩ Nguyễn Thanh Trường, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM – đơn vị hỗ trợ dập dịch – cho biết: “Nhiều khả năng do tỷ lệ tiêm chủng vaccine ở khu vực này quá thấp”. Giới chức y tế địa phương cũng xác nhận tỷ lệ tiêm chủng bạch hầu của người dân Đăk Nông chỉ khoảng 50%.
Bác sĩ Trường cho biết điều trị bệnh bạch hầu thông thường không quá khó, chỉ cần bệnh nhân được khám kịp thời. Nguy hiểm là khi bệnh biến chứng. Thể tối cấp của bạch hầu gây tử vong trong vòng 24-48 giờ. Tuy nhiên bạch hầu là bệnh đã có vaccine chủng ngừa theo chương trình tiêm chủng mở rộng, ngay từ khi trẻ còn trong giai đoạn sơ sinh.
“Nếu chủng ngừa tốt thì không có bệnh xảy ra. Do đó phải đặt dấu hỏi trong công tác dự phòng tại các địa phương này như thế nào”, bác sĩ Trường nói.
Bác sĩ Huỳnh Minh Tuấn, Trưởng Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, cho biết khi không tiêm chủng, không tiêm đủ các mũi vaccine, cơ thể không tạo được khả năng miễn dịch với bệnh bạch hầu. Một số trường hợp hiếm gặp đã tiêm phòng nhưng vẫn mắc bệnh, có thể do cơ địa khiếm khuyết trong hệ miễn dịch nên không tạo được khả năng miễn dịch.
Đối với người lớn, khả năng miễn dịch suy giảm dần theo thời gian, nếu không tiêm nhắc lại cũng có nguy cơ tái nhiễm, trở thành nguồn lây trong cộng đồng. Đặc biệt, người mẹ nếu không có miễn dịch trước thì sẽ không thể truyền kháng thể thụ động sang con, không bảo vệ con được trong những tháng đầu đời do trẻ từ 6 đến 8 tuần tuổi mới có thể tiêm vaccine phòng bệnh.
Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo cần đẩy mạnh truyền thông để người dân hiểu và chủ động phòng bệnh, tiêm vaccine (với người lớn) và đưa trẻ đi tiêm vaccine đầy đủ, đúng lịch. Tiêm vaccine là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh.
Cục Y tế Dự phòng cũng khuyến cáo người dân đưa trẻ đi tiêm vaccine, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi; giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng hàng ngày; hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc để phòng bệnh. Ngoài ra, cần giữ nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng.
Khi có dấu hiệu hoặc nghi ngờ mắc bạch hầu, người bệnh phải được cách ly và đưa đến cơ sở y tế để khám, điều trị kịp thời. Người dân trong phạm vi ổ dịch phải uống thuốc phòng và tiêm vaccine theo chỉ định của cơ quan y tế.
Tổng hợp