VIP Chuyên sâu: Tái định giá dự trữ vàng: Giải pháp tạm thời hay ảo vọng tài khóa?

(GVNET) Một nghiên cứu mới từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cho thấy, việc tái định giá dự trữ vàng quốc gia có thể mang lại nguồn tài chính đáng kể trong ngắn hạn, nhưng không phải là liều thuốc thần kỳ để giải quyết các vấn đề tài khóa mang tính cơ cấu.

Tái định giá vàng – Cơ hội tài chính hay giải pháp ngắn hạn?

Khi nợ công toàn cầu đang ở mức cao, nhiều chính phủ – bao gồm cả Mỹ và Bỉ – đã bắt đầu xem xét một phương án gây tranh cãi: tái định giá dự trữ vàng để tạo thêm nguồn tài chính mà không cần tăng thuế hoặc vay thêm nợ.

Theo nghiên cứu mang tên “Official Reserve Revaluations: The International Experience” được công bố ngày 1/8 bởi Colin Weiss, nhà kinh tế trưởng của Fed, việc định giá lại số vàng dự trữ của chính phủ Mỹ – khoảng 261,5 triệu ounce theo giá thị trường (hiện khoảng 3.300 USD/ounce, thay vì giá định danh 42,22 USD/ounce) – có thể mang lại khoản lợi nhuận lên tới khoảng 1.000 tỷ USD, tương đương 3% GDP Mỹ.

5 quốc gia, 5 bài học: Khi vàng được “định giá lại”

Weiss phân tích năm trường hợp lịch sử mà các quốc gia từng sử dụng tái định giá dự trữ vàng hoặc ngoại hối:

Quốc gia	Năm	Người sử dụng lợi nhuận	Quy mô (% GDP)
Đức	1997–1998	Chính phủ trung ương	0,5%
Ý	2002	Ngân hàng trung ương	1%
Lebanon	2002	Chính phủ trung ương	11%
Curacao & Saint Martin	2021–2022	Ngân hàng trung ương	0,6%
Nam Phi	2024–2027	Chính phủ trung ương	2%

❝ Các trường hợp thành công nhất là khi tái định giá được dùng thận trọng, trong khi những quốc gia cần đến biện pháp này nhất lại không tạo được tác động bền vững, ❞ Weiss nhận định.

Cơ chế kế toán: Ba cách sử dụng lợi nhuận từ tái định giá

1. Tăng tài sản ròng của ngân hàng trung ương – như tại Ý hoặc Curacao & Saint Martin, giúp che lấp lỗ lũy kế và duy trì lợi nhuận ròng.
2. Chuyển lợi nhuận sang ngân sách chính phủ – như tại Nam Phi hoặc Lebanon, nhằm giảm nợ công và chi phí lãi vay.
3. Tái cơ cấu bảng cân đối kế toán theo chuẩn mực thị trường – như trường hợp của Đức khi chuyển dự trữ sang Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB).

Trường hợp Hoa Kỳ: Cơ hội hay ảo vọng tài khóa?

Mỹ hiện sở hữu lượng vàng dự trữ lớn nhất thế giới. Việc tái định giá toàn bộ kho vàng này sẽ tạo ra khoản lợi nhuận tiềm năng tương đương khoảng 3% GDP – con số không hề nhỏ, nhưng khó đủ để giải quyết các thách thức ngân sách dài hạn như thâm hụt liên bang, chi phí an sinh xã hội hay lãi suất gia tăng.

Weiss cảnh báo rằng việc sử dụng lợi nhuận từ tái định giá chỉ mang tính chất một lần, và không thể thay thế cho cải cách tài khóa sâu rộng. Trường hợp của Lebanon là ví dụ điển hình: dù tái định giá giúp xóa một phần nợ, tỷ lệ nợ/GDP vẫn tiếp tục leo thang sau đó.

Kết luận: Vàng có giá trị, nhưng không phải “cây đũa thần”

Tái định giá dự trữ vàng có thể cung cấp nguồn tài chính trong ngắn hạn, nhưng hiệu quả phụ thuộc lớn vào cách sử dụng nguồn lực này. Như bài học từ 5 quốc gia đã cho thấy, vàng chỉ giúp “mua thời gian” – không thể thay thế cho chính sách tài khóa bền vững.

---