VIP Chuyên sâu: Cuộc nổi dậy chống USD: Vàng và tiền kỹ thuật số là vũ khí mới của các nước bị trừng phạt

(GVNET) Vàng lên ngôi giữa chiến tranh tài chính: Mỹ có đang tự tay đánh mất quyền lực toàn cầu?

Trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump tiếp tục leo thang cuộc chiến thương mại với lời đe dọa áp thuế 50% đối với hàng nhập khẩu từ châu Âu, các chuyên gia cảnh báo rằng các chính sách cứng rắn này có thể đang đẩy nhiều quốc gia, đặc biệt là các thị trường mới nổi, tìm đến vàng như một phương tiện thanh toán toàn cầu để tránh bị trừng phạt từ Mỹ.

Theo bài viết mới được công bố bởi Kimberly Donovan – Giám đốc Sáng kiến Chính sách Kinh tế và Maia Nikoladze – Phó Giám đốc tại Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council), nhiều chính phủ hiện đang áp dụng các công nghệ gắn với vàng để bảo vệ nền kinh tế khỏi các rủi ro tài chính do chính sách của Mỹ gây ra.

Tăng cường sử dụng vàng để né tránh hệ thống tài chính dựa vào đồng USD

Hai chuyên gia phân tích cho rằng các quốc gia đang thí điểm các tài sản kỹ thuật số được hỗ trợ bằng vàng và các hệ thống giao dịch thay thế nhằm bỏ qua hệ thống tài chính toàn cầu dựa vào đồng đô la Mỹ. Donovan và Nikoladze nhấn mạnh:

Dù phần lớn những nỗ lực này xuất phát từ động cơ kinh tế, nhưng vàng còn được các đối thủ của Mỹ sử dụng để lách trừng phạt và tài trợ cho các hoạt động đe dọa an ninh quốc gia của Mỹ.

Điều này càng đáng lo ngại trong bối cảnh nhu cầu dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương tăng vọt trong ba năm gần đây. Theo Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council), riêng quý I năm 2025, các ngân hàng trung ương đã mua vào 243,7 tấn vàng – vượt 24% so với mức trung bình 5 năm.

Nga và vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng vàng phi chính thức

Nga nổi bật như một ví dụ điển hình. Dưới áp lực trừng phạt nặng nề sau cuộc xâm lược Ukraine, nước này đã tăng cường sử dụng vàng như một phần quan trọng trong chiến lược kinh tế. Dù dự trữ chính thức không thay đổi nhiều kể từ 2020, Bộ Tài chính Nga được cho là đang âm thầm mua vàng trong nước.

Đặc biệt, năm 2021, Nga đã tăng gấp đôi tỷ trọng vàng trong Quỹ Tài sản Quốc gia lên 40%. Ngoài ra, các hoạt động trao đổi không chính thức với các nước như UAE và Thổ Nhĩ Kỳ đã giúp Nga chuyển đổi vàng thành ngoại tệ.

“Ngân hàng Lanta và Vitabank tại Nga đã nhận 21 lô hàng tiền mặt trị giá 82 triệu USD từ UAE và Thổ Nhĩ Kỳ để đổi lấy vàng,” bài viết cho biết.

Đổi mới công nghệ tài chính thúc đẩy tiền kỹ thuật số gắn với vàng

Không chỉ là tài sản dự trữ, vàng còn đang dần trở thành nền tảng cho các giải pháp tài chính kỹ thuật số thay thế. Đầu tháng 5/2025, Bộ Tài chính Kyrgyzstan công bố kế hoạch phát hành stablecoin USDKG được hậu thuẫn hoàn toàn bằng vàng với giá trị khởi điểm 500 triệu USD, dự kiến tăng lên 2 tỷ USD.

USDKG sẽ được neo giá với đồng USD nhưng không theo sát giá vàng. Thay vào đó, người nắm giữ có thể quy đổi USDKG thành vàng, tài sản số khác hoặc tiền pháp định, mở ra một kênh thanh toán xuyên biên giới mà không phụ thuộc vào hệ thống tài chính Mỹ.

Kyrgyzstan hiện đang bị Mỹ trừng phạt vì tiếp tay cho ngân hàng Nga Promsvyazbank – một yếu tố khiến Washington đặc biệt lo ngại trước khả năng USDKG bị lợi dụng để né tránh kiểm soát tài chính của Mỹ.

---

Mỹ cần tái khẳng định vai trò trong hệ thống tài chính toàn cầu

Donovan và Nikoladze cảnh báo rằng nếu Mỹ không thay đổi cách tiếp cận, nước này sẽ đánh mất vai trò trung tâm trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Thay vì lạm dụng các biện pháp trừng phạt và thuế quan, Mỹ nên củng cố vị thế bằng cách hỗ trợ tài chính và mở rộng đầu tư vào những nền kinh tế dễ bị tổn thương như Kyrgyzstan.

Kết luận: Vàng – thách thức mới với quyền lực tài chính của Mỹ

Trong bối cảnh các nền kinh tế tìm cách giảm phụ thuộc vào đồng USD, vàng đang nổi lên như một phương tiện thay thế chiến lược, không chỉ trong lĩnh vực dự trữ mà còn cả trong thanh toán kỹ thuật số. Mỹ, nếu tiếp tục sử dụng các công cụ trừng phạt như đòn bẩy chính sách đối ngoại, có thể đang vô tình thúc đẩy xu hướng phi đô la hóa. Đã đến lúc Washington cần thay đổi chiến lược để bảo vệ vị thế tài chính toàn cầu của mình.

---