Xu thế khai thác vàng từ rác thải điện tử ngày càng trở nên phổ biến từ Á sang Âu, khi giá vàng tăng cao cùng những nỗ lực bảo vệ nguồn tài nguyên của Trái đất.
Theo GS Ruediger Kuehr, Đại học Limerick (Ireland), người đứng đầu Chương trình Bền vững của Liên hợp quốc (Scycle) ở Đức, 1 tấn điện thoại di động vứt bỏ có nhiều vàng hơn 1 tấn đất quặng ở mỏ vàng. Nhu cầu về thiết bị điện tử đang vượt xa nguồn tài nguyên tự nhiên sẵn có để sản xuất chúng. Tại Huelva (Tây Ban Nha), công ty khai thác mỏ quốc tế Atlantic Copper đang xây dựng nhà máy quy mô lớn thứ 7 thế giới (thứ 4 ở Liên minh châu Âu – EU và thứ nhất ở Nam Âu) để chiết xuất vàng và các kim loại quý khác từ rác thải điện tử. Khoản đầu tư đã được cam kết là 310 triệu EUR (337 triệu USD), sẽ tạo ra 350 việc làm.
Nhà nghiên cứu Pablo Gámez Cersosimo ở Hà Lan cho biết, trong 25 năm tới, nhu cầu về kim loại và khoáng sản sẽ tăng gấp 12 lần. Việc khai thác các vật liệu như vàng, bạc, bạch kim, palladium, niken, thiếc, antimon hoặc bismuth từ trái đất rất tốn kém và có hại cho môi trường. Nếu không tái chế những vật liệu này, chúng ta cần phải khai thác những nguồn cung cấp mới, dẫn tới gây hại cho môi trường. Nguồn nguyên liệu này phần lớn được tìm thấy ở các bãi chôn lấp, hình thành từ hơn 60 triệu tấn chất thải điện và điện tử mà thế giới tạo ra mỗi năm.
Theo Global E-waste Monitor, chỉ trong 7 năm nữa, sẽ có 74 triệu tấn rác thải điện tử toàn cầu mỗi năm do mức tiêu thụ tăng, tuổi thọ hữu ích của thiết bị rút ngắn, và những hạn chế liên quan đến việc sửa chữa. Tuy nhiên, bất cứ thứ gì có dây, phích cắm hoặc pin đều có thể được tái chế.
Ông Kees Baldé, thuộc Đại học Liên hợp quốc, cho rằng, việc thu hồi vàng và các vật liệu khác từ chất thải giúp tiết kiệm rất nhiều lượng khí thải CO2 so với khai thác kim loại nguyên chất. Sự hiện diện của vàng và bạc trong rác thải điện tử là nổi bật nhất. Đồng cũng là kim loại được chú ý. Nhu cầu về đồng đã tăng 50% trong 20 năm qua. Tuy nhiên, số lượng cơ sở thu hồi đồng thải công suất lớn không nhiều với các nhà máy chỉ được đặt tại Bỉ, Thụy Điển, Đức, Canada, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tuy chậm chân nhưng với nhà máy đang được xây dựng ở Huelva, công suất xử lý 60.000 tấn rác thải/ năm, Tây Ban Nha có thể xử lý tất cả rác thải điện và điện tử của nước này. Dự kiến, trong quý 1-2025, nhà máy sẽ bắt đầu có sản phẩm.
Tại Nhật Bản, một nhà máy tái chế phế liệu thuộc công ty vàng Tanaka Kikinzoku ở thành phố Hiratsuka, gần Yokohama, nhận được rất nhiều bảng mạch điện tử và đồ trang sức bị bỏ đi mỗi ngày. Phế liệu được nấu chảy để lấy vàng và các kim loại có thể sử dụng trong xe điện, sau đó được tạo hình thành “thỏi” hoặc các dạng khác.
Trung bình mỗi năm, cơ sở này thu hồi khoảng 3.000 tấn phế liệu. Akio Nagaoka, người đứng đầu cơ sở cho biết: “Chúng tôi muốn mở rộng việc thu gom rác thải không chỉ ở Nhật Bản mà còn ở Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), nơi nhu cầu tái chế đồ điện tử dự kiến sẽ tăng lên”.
Theo Bộ Môi trường Nhật Bản, 1 tấn – tương đương 10.000 điện thoại di động – sẽ tái chế được khoảng 280gr vàng. Quá trình này hiệu quả gấp 56 lần khai thác vàng mới từ mỏ nếu xét về mặt khối lượng.
Chính phủ Nhật Bản hiện khuyến khích việc tái chế không chỉ để lấy vàng, nhưng còn nhiều kim loại quan trọng khác được dùng trong sản xuất xe điện, như một cách tăng cường an ninh kinh tế.
Tháng 8/2023, Nhật Bản đã đồng ý thiết lập một khung làm việc chung với ASEAN về tài nguyên tái chế. Qua đó mở rộng hợp tác quốc tế nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định cho các kim loại quan trọng, khi phần lớn các loại kim loại này chỉ có thể khai thác ở một số ít các quốc gia, như Trung Quốc.
Giavang.net